Nederlandse Gouden Eeuw was in feite een Nederlands-Vlaamse Gouden Eeuw.
MARITIEME CANON VAN VLAANDEREN BEKROOND MET DRIEJAARLIJKSE PRIJS VOOR MARITIEME STUDIES
Antwerpen, 6 november 2025
De Driejaarlijkse Prijs voor Maritieme Studies van de Stichting François Génicot is toegekend aan De Maritieme Canon van Vlaanderen.
De Maritieme Canon van Vlaanderen is de allereerste maritieme geschiedenis van Vlaanderen.
Het monumentale werk van 2056 pagina’s toont hoezeer de zee, de scheepvaart en de havens gedurende eeuwen de Vlaamse welvaart hebben bepaald. Vlaanderen, dat zijn rijkdom altijd dankte aan de maritieme factor, is ook vandaag een van de belangrijkste maritieme regio’s ter wereld.
De Maritieme Canon behandelt onder meer: De Gouden Eeuwen van Brugge en Antwerpen – De Hollands-Vlaamse Gouden Eeuw – De havens van Gent, Oostende, Nieuwpoort en Duinkerke – De binnenhavens, rivieren en kanalen – Ontdekkingsreizen over de wereldzeeën – Legendarische schepen en wrakken – Het trauma van de Scheldesluiting. – De avonturen van de Vlaamse maritieme diaspora – De grote en kleine momenten van koopvaardij, marine, kaapvaart, visserij, binnenvaart, pleziervaart, scheepsbouw, havens, waterbouw en zeewetenschap – Kusttoerisme – Marineschilderkunst – Maritieme folklore, literatuur, muziek, film en architectuur – De maritieme toekomst.
De Maritieme Canon van Vlaanderen is veel meer dan een verhaal over oude boten, zeeslagen en scheepsrampen. Het is een breed opgevatte Vlaamse maritieme beschavingsgeschiedenis, complementair aan andere historische overzichten die zijn geschreven vanuit een landperspectief. Er staan een massa boeiende, veelal onbekende verhalen in.
Een van de vele nieuwe inzichten is dat de befaamde – zoniet beruchte – Gouden Eeuw van Nederland gestart is door Vlamingen en Antwerpenaren. De Nederlandse Gouden Eeuw was in feite de Nederlands-Vlaamse Gouden Eeuw. Hoewel de emigratie na de Val van Antwerpen en de Scheiding der Nederlanden in 1585 vrij bekend is, toont Eric Van Hooydonk nu aan dat de Gouden Eeuw van Nederland, dat in de zeventiende eeuw de grootste maritieme macht ter wereld werd, grotendeels te danken was aan de verhuizing van een volledige ‘maritieme cluster’. Terwijl de Hollanders en de Zeeuwen Antwerpen, Gent en Brugge afsneden van de zee, verhuisde de maritieme cluster van het Zuiden naar het Noorden. De emigranten waren reders, kooplui, investeerders, zeevaartkundigen, zeelui, maritieme cartografen en uitgevers, architecten van havengebouwen, waterbouwkundige ingenieurs, vooral uit Antwerpen, maar ook uit andere plaatsen in het huidige Vlaanderen. Ook handelsnetwerken, handelstechnieken, zeeverzekeringen en zeerecht waaiden naar Amsterdam, Rotterdam en Vlissingen over. Zonder deze maritieme influx uit het Zuiden was Nederland nooit tot zijn ongeëvenaarde bloei gekomen. Vanuit de Nederlandse havensteden gaven Vlamingen en Antwerpenaren de beslissende stoot tot de Europese ontsluiting van de Amerikaanse Oostkust (inbegrepen Manhattan/New York) en tot de start van de koopvaardij en het zeewezen van pakweg Pruisen, Denemarken en Zweden. De Nederlandse Oost-Indische en West-Indische Compagnieën dreven grotendeels op kapitaal, ondernemers en zeevaartkundigen uit het Zuiden. In de maritieme geschiedenis van Vlaanderen was de periode een dieptepunt én een hoogtepunt. Door de Scheldesluiting werd Vlaanderen meer dan twee eeuwen een ‘landlocked country’; tegelijk hadden Vlamingen nooit eerder zo’n wereldwijde impact. De term ‘Gouden Eeuw’ blijft daarbij nuttig, niet om de periode te romantiseren of te idealiseren, maar om de opvolging van de bloeitijdperken van Brugge, Antwerpen en Amsterdam als leidende Europese haven- en handelsplaatsen te duiden. Het hoofdstuk over de Nederlandse Gouden Eeuw is in de Vlaamse Maritieme Canon het langste van allemaal.
De Antwerpse professor Eric Van Hooydonk, verbonden aan het Maritiem Instituut van de Universiteit Gent, werkte aan zijn magnum opus meer dan vijf jaar. Eerder schreef hij succesrijke boeken over de politieke geschiedenis van de Schelde, het publiek imago van zeehavens, en zee- en havenrecht. Als jurist zorgde hij o.m. voor de redactie van de nieuwe Belgische en Vlaamse wetgevingen en voor de verzelfstandiging van de haven van Antwerpen. Hij is ook maritiem advocaat en onafhankelijk bestuurder van de haven van Oostende.
De Maritieme Canon van Vlaanderen wordt duidelijk fel gesmaakt:
- “Dit is niet enkel een gigantisch, maar ook een magistraal werk dat de kennis over de relatie tussen Vlaanderen en ‘het water’ in de brede zin van het woord vast beitelt.” – Prof. Dr. Dirk Rochtus (KU Leuven–Campus Antwerpen) in Doorbraak
- “Een indrukwekkend driedelig werk dat voor het eerst de maritieme geschiedenis van Vlaanderen in haar volle breedte in kaart brengt” – Stichting Canon van Vlaanderen
- “Het boek komt voor beleidsmakers precies op tijd. Het toont ons hoe zee, scheepvaart en havens al eeuwen de motor van de Vlaamse welvaart zijn en bevestigt dat dit vandaag meer dan ooit het geval is.” – Charlotte Verkeyn, voorzitter Haven Oostende
- “De Maritieme Canon van Vlaanderen is een indrukwekkende, breed opgevatte Vlaamse maritieme beschavingsgeschiedenis die niet alleen politiek en economie bestrijkt, maar ook werk, wetenschap, kunst en cultuur.” – Het Nieuwsblad
De drie vuistdikke delen van De Maritieme Canon van Vlaanderen zijn geïllustreerd met ca. 2100 beelden, die Eric Van Hooydonk wereldwijd verzamelde en waarvan de meeste nooit eerder werden gepubliceerd.
De uitgave, die in een mum van tijd uitverkocht was, is nu opnieuw beschikbaar, in een tweede, licht aangepaste druk. De auteur lichtte zijn werk toe tijdens geslaagde evenementen in Antwerpen, Gent, Oostende en Zeebrugge. Meer presentaties volgen binnenkort.
De Stichting François Génicot, die de Maritieme Canon bekroonde, is genoemd naar een toonaangevende Antwerpse dispacheur, een gespecialiseerd beroep dat zorgt voor de afhandeling van maritieme averijen. Sinds 1932 is de prijs 14 maal uitgereikt. Tijdens een plechtigheid op 23 oktober 2025 in Antwerpen sprak voorzitter Guy van Doosselaere aan het adres van Eric Van Hooydonk een lofrede uit. Henri Voet jr., penningmeester van de stichting, reikte het diploma uit.
De Maritieme Canon van Vlaanderen is uitgegeven door de Belgisch-Nederlandse wetenschappelijke uitgever Gompel&Svacina.
https://gompel-svacina.eu/product/de-maritieme-canon-van-vlaanderen-2de/
Contact: Eric Van Hooydonk, info@ericvanhooydonk.be, +32 3 238 67 14
