Verantwoording voor dit thema-nummer: een witboek voor het beleid
Een witboek is een publicatie bestemd voor beleidsmensen. Wie het schrijft verlangt op zijn minst aandachtige lectuur van wie zijn verantwoordelijkheid binnen zijn opdracht ernstig neemt en die naar aanleiding van die lectuur over de beleidswensen van de schrijvers van het Witboek wil reflecteren en die dan ook gerichte actie wil ondernemen. Het belangt ook alle leden van de vereniging aan.
Het gaat in dit Witboek over taal, over onze taal, over het Nederlands en welbepaald over de status van het Standaardnederlands. Wie de actualiteit op de voet volgt en dat systematisch doet over een wat langere periode, zal zeker weten dat er een discours heerst over het Nederlands in Nederland en in Vlaanderen. Statusverlies en functieverlies van ons Algemeen Nederlands is aan de orde: er is een vorm van en kwantiteit aan verdringing van het Nederlands in het hoger onderwijs; er zijn vanuit de kringen van linguïsten onderzoeken en publicaties die de status van het Standaardnederlands niet ten goede komen; er is de constatering dat vooral bij bepaalde jongeren er een opvallende onverschilligheid voor het gebruik van het Nederlands valt waar te nemen. Er zijn verbloemde pleidooien die de exclusiviteit van het Standaardnederlands in het onderwijs in het gedrang brengen.
Er zijn dus redenen genoeg om vanuit de Vereniging Vlaamse Academici niet alleen aandacht aan de status van het Standaardnederlands te besteden maar er ook effectieve ondersteuning aan te geven. En dat doet dit Witboek.
In deze publicatie benoemen wij het probleem, maken het VVA-publiek bewust daarvan en suggereren wij in opzet en in conclusie adviezen voor versterking van de standaardvariëteit van onze taal in onderwijs en in verscheidene en verschillende publieke domeinen waar het Standaardnederlands zijn plaats mag hebben en behouden of ook versterkt mag worden.
De bekommernis om het Nederlands bij de Vereniging Vlaamse Academici is niet zomaar uit de lucht gegrepen. Al van 2002 bij de eerste aanzetten tot taalregeling voor het hoger onderwijs in het Vlaamse Parlement hebben wij ons voor het Nederlands ingezet in lobbybezoeken aan Vlaamse parlementsleden van alle politieke partijen, hebben wij deelgenomen aan hoorzittingen in het Vlaamse parlement.
Onze strevingen vinden ook hun grondslag in de statuten van de VVA.
Wij citeren uit de statuten van de vereniging Art. 3 paragraaf 1 punt 4:
“de v.z.w. zal zich bekommeren om het onderwijs, de permanente vorming, toekomstmogelijkheden en verantwoordelijkheden van de academicus, het wetenschappelijk onderzoek, de plaats van het Nederlands in onderwijs en wetenschap.”
Dat doen we met dit Witboek. Aan u, lezers, om daaraan de aandacht te geven die het verdient.
Ghislain Duchateau,
Coördinator Werkgroep Taal en Onderwijs van de VVA